سازگاری توسل با توحید عبادی
آیا توسل به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآۀه و ائمه اطهار علیهم‌السلام با توحید عبادى سازگار است؟
گفته‌اند: توسل به ارواح مقدسه، نوعى پرستش آن‌هاست، از این جهت با توحید عبادى، که تنها پرستش خداست، منافات دارد.
پاسخ
نخست باید مفهوم «عبادت و پرستش» را توضیح داد، آن‌گاه به مسئلۀ «توسل» و اینکه با توحید در پرستش منافات دارد یا ندارد، پرداخت.
عبادت این است که انسان در برابر موجودى خضوع کند که او را خالق جهان و رازق انسان و بخشنده و بخشاینده بداند و لااقل تصور کند که برخى از کارهاى خدا به او سپرده شده است، چنان‌که مشرکان، چنین تصورى مى‌کردند. این نوع خضوع از آن خدا است و شایستۀ هیچ موجودى نیست و لذا مى‌گوییم: إِیّٰاکَ نَعْبُدُ؛ «فقط تو را مى‌پرستیم» (فاتحه، ۵).
ولى خضوع در برابر موجودى که او را بندۀ شایسته خدا بداند و هرگز تصور نکند که او خداى جهان است و یا کسى است که کارهاى جهان به او تفویض و واگذار شده، فقط تکریم و احترام است، مانند تکریم پدر و مادر و تکریم معلم و استاد و تکریم امیران و رهبران و....
با توجه به این تعریف، توسل، یعنى درخواست دعا از انسان والامقام، ارتباطى با پرستش او ندارد، به دلیل اینکه در همین جهان، از همین انسان‌هاى والا درخواست دعا مى‌شود، حتى خدا امر کرده که به سراغ آن‌ها برویم و آن‌ها در حق ما استغفار کنند.*
نقطۀ حساس، تفسیر عبادت است، باید دید نگرش متوسل به پیامبران و امامان چگونه است؟ هرگاه آنان را بندگان صالح و والاى خدا بداند، هر نوع خضوع دربارۀ آنان، تکریمى بیش نخواهد بود و توسل به آنان جز این نیست که از آنان بخواهد که در حق او دعا کنند؛ زیرا دعاى آنان مستجاب مى‌گردد.
*. نساء،۶۴
جدال احسن، نقد و بررسی شبهات وهابیان، آیت‌الله سبحانی، ص47-48