پیشنهادهایی برای آگاهی از اهداف حج
برگرفته از «درسنامۀ آداب سفرحج»، با اندکی تغییر حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی قاضی‌عسکر
آشنایى با اهداف حج، موجب مىشود تا حاجى براى دستیابى به آنها، معلومات و دانستنىهاى مورد نیاز این سفر را به خوبى فرا گیرد و با آگاهى کامل در این مسیر قدم بگذارد.
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در سخنرانى مهم روز غدیر از مردم خواستند تا با آگاهى و بصیرت کامل به حج روند و از این اماکن مقدس جز با توبه و رها شدن از گناه باز نگردند:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله فِی خُطْبَتِهِ فِی الْغَدِیرِ: «مَعَاشِرَ النَّاسِ! حُجُّوا الْبَیْتَ بِکَمَالِ الدِّینِ وَ التَّفَقُّهِ وَ لاتَنْصَرِفُوا عَنِ الْمَشَاهِدِ إِلاّ بِتَوْبَةٍ وَ إِقْلاعٍ».1
برخى از اهداف حج که در روایات آمده عبارت‌اند از:
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: طواف خانه خدا و سعى میان صفا و مروه و رمى جمرات، براى برپایى و اقامۀ یاد خدا وضع شده است.»2
على علیه‌السلام فرمود: «... خداوند حج را نشانۀ تواضع مردم دربرابر عظمت خود و... پرچم افراشتۀ اسلام و پناهگاه امن پناهجویان قرار داده است.»3
طبیعى است که این اهداف تنها با دانستن احکام و مناسک حج قابل دستیابى نیست، از اینرو حاجى باید از ماهها پیش از حج، با مطالعۀ کتب و انجام یکسلسله تمرینات جسمى و روحى، خود را براى دستیابى به این اهداف آماده نماید و تنها به شرکت در چند جلسه محدود که معمولاً کاروانها برگزار مىکنند بسنده نکند.
امام صادق علیه‌السلام به عیسى بن أبى منصور فرمودند:
«یَا عِیسی إِنِّی أُحِبُّ أَنْ یَرَاکَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیمَا بَیْنَ الْحَجِّ إِلَى الْحَجِّ وَ أَنْتَ تَتَهَیَّأُ لِلْحَجِّ».7
«اى عیسى، من دوست مىدارم که خداوند عزوجل در فاصلۀ بین دو حج، تو را در حال آماده شدن براى حج بعد ببیند.»
برخى از اطلاعات موردنیاز و ضرورى این سفر عبارت‌اند از:
1. آشنایی با احکام عمومى از قبیل وضو، غسل، تیمم، طهارات، نجاسات و...؛
2. آشنایی با مناسک حج و اسرار و معارف آن؛
3. تاریخ اسلام و شناخت اماکن و آثار اسلامى موجود در حرمین شریفین؛
4. آداب و اخلاق سفر حج و آداب معاشرت با هم‌وطنان و نیز دیگر مسلمانان شرکتکننده در حج؛
5. آشنایى با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و ائمۀ معصومین علیهم‌السلام و سیرۀ علمى و عملى آنان؛
6. آشنایى با عقاید تشیع، بهمنظور معرفى مذهب و فرهنگ اهلبیت علیهم‌السلام به دیگران؛
7. شناخت مفهوم زیارت، آداب سخن گفتن با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله
و ائمه علیهم‌السلام، مضامین زیارتنامهها و....
8. آشنایى با مذاهب اسلامى، اعتقادات و مسائل فقهى آنها، براى پیشگیرى از هرگونه برخورد و ایجاد تفرقه در صفوف مسلمانان؛
9. آشنایی به یکى از زبانهاى زنده دنیا و مهمترین آنها زبان عربى، براى ایجاد ارتباط با دیگر مسلمانان؛
10. دستیابى به آگاهىهاى بهداشتى و اجرایى؛
11. شناخت کشور عربستان و قوانین و مقررات حاکم بر آن کشور.
به نظر شما:
براى فراگیرى مطالب مربوط به حج، چهمقدار زمان نیاز است؟ چه تعداد کتاب باید مطالعه شود؟ چند کلاس آموزشى باید تشکیل گردد؟
تا حاجى از هرجهت توجیه شود، سپس رهسپار حرمین شریفین گردد!
........................................................................................................................
1.الحج و العمرة فى القرآن و السنة، ص٢۵٧، ح٧١٨.
2.سنن ابىداوود، ج٢، ص١٧٩، ح١٨٨.
3.نهج البلاغه، خطبه١.
4.کافى، ج۴، ص١٩٩، ح٢.
5.علل الشرایع، ص ۴٠۴.
6.همان، ص ۴٠۵.
7.کافى، ج۴، ص٢٨١،ح١.