آشنایی با مستجار
«مستجار»1 بخشی از کعبه شریف است. هر گوشه از کعبه را رکن میگویند. این مکان در مجاورت رکن یمانى و مقابل ملتزم (قسمتى از دیوار کعبه، که در یک سوى آن حجرالأسود و در سوى دیگرش باب کعبه است.) قرار دارد. در گذشته که کعبه دو درب داشته، درب دیگر آن در این محدوده قرار داشته است. مستجار را به این دلیل مستجار مى‌گویند که مردم به آن مکان پناه آورده و خواسته‌هاى خود را از خداوند طلب مى‌نمایند.
امام صادق؟ع؟ فرمودند:
«حضرت ابراهیم کعبه را ساخت و براى آن دو در قرار داد، درى به مشرق و درى به مغرب. «وَ الْبَابُ الَّذِی إَلَى الْمَغْرِبِ یُسَمَّى الْمُسْتَجَارَ» ؛ درى که رو به مغرب است، «مستجار» نامیده مى‌شود.2
علت نامگذارى این مکان به مستجار
این مکان به احترام مولود کعبه امیرالمومنین علیه‌السلام و راهیابى فاطمه بنت اسد به درون آن، قداست پیدا کرد. در حدیث دیگرى از امام سجاد علیه‌السلام آمده است که چون آدم به زمین هبوط کرد، کعبه را طواف نمود، کنار مستجار که رسید، به کعبه نزدیک شد دستان خود را به آسمان بلند کرد و گفت:
«پروردگارا! مرا ببخشاى»
ندا آمد: تو را بخشیدم، گفت:
«خدایا! فرزندانم را»
ندا آمد:
«یا آدَم مَنْ جاءَنی مِنْ وُلْدِکَ فَبَاءَ بِذَنْبِهِ بِهَذَا الْمَکَانِ غَفَرْتَ لَهُ»3
هر یک از فرزندان تو به این مکان آید و گناه خویش را اینجا آورد. گناهش را مى‌آمرزم.
مستحب است در کنار مستجار دستها را باز نموده و مستجار را در آغوش گرفته، شکم و صورت خود را به آن بچسباند و در همان حال به گناهان خود اعتراف نموده و از آن‌ها توبه نماید، چرا که هر بنده مؤمنى که در این مکان توبه نماید خداوند گناهانش را مى‌آمرزد.4 در شفاءالغرام آمده است: به این مکان از این روى مستجار گفته‌اند که پناه گیرند به آن، چون «مستجار من ذنوب»5 است، یعنى گناهان وى ریخته مى‌شود.
......................................................
1. هو ما بین الرکن الى الباب المسدود فى دُبُر الکعبة، وهکذا سماه ابن جبیر فى رحلته (رحلة ابن جبیر ص ۶۵) والمحب‌الطبرى «فى القرى. شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، ج ١، ص ٣٧٣. جار به معناى همسایه و «مستجار» به معناى پناه بردن به همجوار و به صورت کلى‌تر پناه بردن است. آثار اسلامى مکه و مدینه، ص ٩۶ و ٩٧.
2. حج و عمره در قرآن و حدیث، حجةالاسلام والمسلمین رى‌شهرى، ص ١۵٨.
3. بحارالانوار، ج ٩٣، ص ٢٠۶. آن‌چه در جواهر الکلام ج ١٩ ص ٣۵۵ و در دعائم الاسلام، ج ١، ص ٢٩٢. آمده است نزدیک به همین مضمون است.
4. همان، ص ١۵٨.
5. شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، ج ١، ص ٣٧۴.
برگرفته از کتاب گل‌واژه‌های حج و عمره