حج؛ بستر همدلی و حمایت مسلمین از آرمان فلسطین

حجت‎‌الاسلام‎‌والمسلمین دکتر علی خیاط

حج عبادتی با ظرفیت بسیار عظیم است که مسلمانان سراسر دنیا را در موسم حج با محوریت بیت‎ الله‎‎ العتیق گرد هم جمع می‏کند و جزء حساس‎‌ترین ایام سال برای جهان اسلام است. حج، فرصتی بزرگ برای بهره‌‏مندی امت اسلامی از الطاف معنوی سرزمین وحی و استحکام ارتباط خود با خدا و همچنین بحث و تبادل‏‌نظر با یکدیگر برای برطرف کردن مشکلات دنیای اسلام است. حج به تعبیر مقام معظم رهبری مدظله‌العالی فرصت کم‌‎نظیری در جهت ایجاد اتحاد و تفاهم و برطرف کردن عوامل اختلاف و سوءظن‌‏ها است که باید به‎‌مقتضای آیه شریفه «وَأَذِّنْ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ یَأْتُوکَ رِجَالًا وَعَلَى کُلِّ ضَامِرٍ یَأْتِینَ مِنْ کُلِّ فَجٍّ عَمِیقٍ لِیَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ»1 در این گردهمایی استثنایی انجام شود.
حج یکی از برنامه‌‏های جامع اسلام و نماد بسیاری از دستورات دینی است و علاوه بر بعد عبادی، دارای بعد اجتماعی و سیاسی نیز می‏باشد و باید موضوع اصلی و مسائل مهم روز جهان اسلام در این ایام مطرح شود.
حج  در بعد سیاسی تبلور تبری از استکبار و طاغوت و حاکمیت غیر الهی و تجلی ولایت‌‎الله است که روحانیان کاروان و دست‎اندرکاران و مدیران و خود زائران باید نسبت به این مسئله توجه داشته باشند؛ زیرا حج فرصتی است که امت اسلام خود را یک‎بار دیگر کنار هم ببینند و با وحدت و انسجام و بیداری هر چه بیشتر نسبت به وضعیت جهان اسلام، مسلمانان کشورهای دیگر آگاهی بیشتری پیدا کنند و این آگاهی را مبنای اقدامات بعدی خود قرار دهند. 
یکی از فرایض خطیر و اساسی که نشانۀ مسلمانی و دارای بعد سیاسی و اجتماعی است، اهتمام به امورِ مسلمانان است. از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله روایت شده است که: «مَنْ أصْبَحَ لا یَهْتَمّ بأموُر الْمسلِمِین فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ»2؛ «هرکسی صبح کند و به امور مسلمانان همت نگمارد، مسلمان نیست». معنای حدیث آن است که اگر مسلمانی در میان مسلمانان زندگی بگذراند و در خدمت آنان نباشد، خودی حساب نمی‏شود و بیگانه است.
البته اهتمام به امور مسلمانان، به‌‎عنوان یک کل که سلسله‌‏ای از فرایض دیگر، مانند اصلاح میان مردم، برآورده ساختن نیاز مردم و سود رساندن به آنان از مصادیق آن است، به‎‌حساب می‏آید. بدیهی است که تحقق این مقصود در سطح وسیع، در مراسم حج میسور است. امام خمینی قدس سره دراین‎‌باره می‏‌فرمایند:
«اکنون‎‌که موسم حج بیت اللّه الحرام است و مسلمین از اطراف جهان به زیارت خانۀ خدا آمده‏‌اند، لازم است در خلال اعمال شریفه حج به یکی از بزرگ‏ترین فلسفۀ این اجتماع عظیم توجه داشته و به وضع اجتماعی و سیاسی کشورهای اسلامی رسیدگی کرد، و از گرفتاری‏‌های برادران ایمانی خود مطلع گشته و در رفع آن در حدّ وظیفه اسلامی و وجدانی کوشش کنند. اهتمام به امر مسلمین از فرایض مهم اسلام است.»3
نقطۀ مرکزی درگیری صهیونیزم اشغالگر و استکبار در منطقه «فلسطین» است. بیت‎‌المقدس قبلۀ اول مسلمین است و پیوند و رابطۀ عمیقی با مسجدالحرام دارد. در داستان معراج و مسئله قبله و مسائل دیگری این مهم مورد تأکید است، امروز مسئله فلسطین مسئله اول جهان اسلام و مرکز درگیری جبهه استکبار و جبهۀ اسلام است. اگر این مسئله حل بشود بسیاری از مسائل جهان اسلام حل می‎‌شود.
حضرت امام قدس سره چاره‏جویی درمورد مشکلات امت اسلام، به‌‎ویژه مسئله مهم فلسطین را وظیفه خطیر حجاج می‏‌داند و می‌‏فرماید: «امروز قبلۀ اول مسلمین به دست اسراییل این غدۀ سرطانی خاورمیانه، افتاده است. امروز برادران فلسطینی و لبنانی عزیز ما را با تمام قدرت می‏‌کوبد و به خاک و خون می‏کشد. امروز اسراییل با تمام وسایل شیطانی تفرقه‌‎افکنی می‏کند. بر هر مسلمانی لازم است که خود را علیه اسراییل مجهز کند. امروز کشورهای آفریقایی مسلمان ما زیر یوغ آمریکا و سایر اجانب و سرسپردگان آنان دست‎‌وپا می‏زنند. امروز آفریقای مسلمان صدای فریاد مظلومانه خود را هرچه بیشتر بلند می‏‌کند. فلسفه حج باید جوابگوی این فریادهای مظلومانه باشد».4
مقام معظم رهبری حفظه‌الله نیز به پیروی از امام (ره) در خصوص اهمیت این مسئله می‏‌فرمایند: «ما اگر در حج از ملّت فلسطین یا مظلومین دنیای اسلام مثل مظلومین یمن و دیگران دفاع می‏کنیم و حمایت می‏‌کنیم، این البتّه یک کار سیاسی است اما سیاستی است عین تعالیم اسلامی؛ دفاع از مظلوم خودش یک فریضه است، یک واجب است».5
فلسطین و کارکرد سیاسی آن در پررنگ کردن وجهه سیاســی مناسک حج، از موضوعات مهم و اولویت‎‌دار جهان اسلام است که باوجود گذشــت بیش از 60 سال از آن، هنوز حل‎‌وفصل نشده است. تأکید بر این مســئله در حج می‎تواند به سیاســت‎مداران و دولت‎مردان کشورهای اســلامی یادآوری کند تا این مســئله را به نقطه قابل‏‌حلی رسانده و روی کلیدی‎‌ترین مسئله جهان اسلام تفاهم کنند.
 این نقطۀ مشترک می‌‎تواند موجب همبستگی و انسجام بین مسلمانان شود تا به ســمت حل‎‌وفصل آن حرکت کنند و این نکته‌‎ای مهم در فضایی است که در آن زیست می‎‌کنیم. بحث معاملۀ قرن همان‏‌گونه که در پیام رهبر معظم انقلاب به آن اشاره شده درواقع مصادره هویت فلسطینی‎‌هاســت؛ چراکه به حضور مردم فلســطین و هویت فلســطینی برای حل این مســئله توجه نشده است.6
احیای حج ابراهیمی و توجه به فلسفۀ واقعی حج که در قرآن مجید «قیام للناس»7 نامیده شده است و تأکید بر مراسم برائت از مشرکین به‎عنوان جزئی تفکیک‌‎ناپذیر از روح حج واقعی و مناسک آن، نمونه‌‏ای دیگر از قابلیت‏‌ها و ظرفیت‏‌های حج  است که بر اساس آن هرگاه کنگره جهانی حج که مرکز توجه و تمرکز میلیون‏‌ها نفوس از مسلمین سراسر عالم از همه فرق و مذاهب آن است، فلسفۀ واقعی خویش را بازیابد و به کانونی جهت شناخت مشکلات جهان اسلام و افشای طرح‏‌های خائنانۀ دشمنان اسلام و ایادی آنان تبدیل شود. قهراً مسئله فلسطین و اشغال اراضی مسلمین به‎‌وسیله مشتی صهیونیست نیز به‎‌عنوان یکی از مهم‎‌ترین دردهای جهان اسلام در صدر مسائل قرار خواهد گرفت و از طریق کنگره حج می‏توان حمایت و همدلی مسلمین عالم را پدید آورد و امکانات دنیای اسلام را برای حل ریشه‌‏ای این زخم کهنه بسیج نمود. و دقیقاً به خاطر همین قابلیت‏‌های حج است که امریکا و اروپا و اسرائیل طی سال‏های گذشته تمام توان خویش را برای مقابله با مشی امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری و نظام جمهوری اسلامی به کار گرفته‌‏اند؛ و با سودجستن از وابستگی‏‌ها و موقعیت متزلزل برخی حکومت‏‌های ضد مردمی در ممالک اسلامی می‏‌کوشند تا این ظرفیت را بی‎‌اثر کنند.
---------------------
1. سورۀ حج، آیه 27
2. الکافی، ثقة الاسلام کلینی، ج‏ ۲، ص ۱۶۴
3. پیام امام خمینی (ره) به کنگره حج- 26 مهر 1357 هـ .ق / 15 ذی القعده 1398 ه-ق
4. از بیانات امام خمینی (ره) در موسم حج سال 1399 هـ .ق
5 . از بیانات رهبر انقلاب در دیدار کارگزاران حج، 08/04/98
6 . اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب به کنگره حج 98 که بر شکست معامله قرن با همت و ایمان جبهه مقاومت تاکید کردند.
7 . اشاره به آیۀ 97 سوره مائده:
 (جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرَامَ قِیَامًا لِلنَّاسِ)
 




نظرات کاربران