اسرار حج در کلام امام رضا علیه‌السلام
وَ عِلَّةُ اَلْحَجِّ اَلْوِفَادَةُ إِلَى اَللَّهِ تَعَالَى وَ طَلَبُ اَلزِّیَادَةِ وَ اَلْخُرُوجُ مِنْ کُلِّ مَا اِقْتَرَفَ وَ لِیَکُونَ تَائِباً مِمَّا مَضَى مُسْتَأْنِفاً لِمَا یَسْتَقْبِلُ وَ مَا فِیهِ مِنِ اِسْتِخْرَاجِ اَلْأَمْوَالِ وَ تَعَبِ اَلْأَبْدَانِ وَ حَظْرِهَا عَنِ اَلشَّهَوَاتِ وَ اَللَّذَّاتِ وَ اَلتَّقَرُّبِ بِالْعِبَادَةِ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ اَلْخُضُوعِ وَ اَلاِسْتِکَانَةِ وَ اَلذُّلِّ شَاخِصاً إِلَیْهِ فِی اَلْحَرِّ وَ اَلْبَرْدِ وَ اَلْأَمْنِ وَ اَلْخَوْفِ دَائِباً فِی ذَلِکَ دَائِماً وَ مَا فِی ذَلِکَ لِجَمِیعِ اَلْخَلْقِ مِنَ اَلْمَنَافِعِ وَ اَلرَّغْبَةِ وَ اَلرَّهْبَةِ إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنْهُ تَرْکُ قَسَاوَةِ اَلْقَلْبِ وَ جَسَارَةِ اَلْأَنْفُسِ وَ نِسْیَانِ اَلذِّکْرِ وَ اِنْقِطَاعِ اَلرَّجَاءِ وَ العمل [اَلْأَمَلِ] وَ تَجْدِیدُ اَلْحُقُوقِ وَ حَظْرُ اَلنَّفْسِ عَنِ اَلْفَسَادِ وَ مَنْفَعَةُ مَنْ فِی شَرْقِ اَلْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا وَ مَنْ فِی اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ مِمَّنْ یَحُجُّ وَ مِمَّنْ لاَ یَحُجُّ مِنْ تَاجِرٍ وَ جَالِبٍ وَ بَائِعٍ وَ مُشْتَرٍ وَ کَاسِبٍ وَ مِسْکِینٍ وَ قَضَاءِ حَوَائِجِ أَهْلِ اَلْأَطْرَافِ وَ اَلْمَوَاضِعِ اَلْمُمْکِنِ لَهُمُ اَلاِجْتِمَاعُ فِیهَا ...
علّت حج آن است که به درگاه خدا روند و به زیارت او گرایند و از گناهان و امور باطل بیرون آیند و توبه کنند و عمل نیکو از سر گیرند و اهداف دیگر مانند استخراج مال و سختى بدن و دورى از شهوات و لذّات و تقرب جستن به عبادت حق و خضوع و افتادگى و تحمّل سختى و دورى از اهل و وطن، و گرما و سرما، و ایمنى و خوف، پیوسته رنج کشیدن و گداختن و در آن کار جمیع خلق را منفعت‌ها است و در آن رغبت و رهبت و خوف و طمع به خداوند عز و جل است و موجب ترک قساوت دل و جسارت نفس‌ها و فراموشى از یاد خداست و سبب انقطاع آرزوها و تازه‌کردن حقوق و بازدارى نفوس از فساد، واز حج به اکثر اهالی جهان نفع می‌رسد، هرکه در مشرق و مغرب است و در خشکى و دریا، چه حج گزارد یا نه، از تاجر و فروشنده و خریدار، و کاسب و مسکین، و نیز برآمدن حاجات جماعتى که در اطرافند و مى‌توانند آن‌جا اجتماع کنند...
عیون أخبار الرضا علیه‌السلام، ج2، ص88